Ik kreeg laatst de vraag van een klant of het ook een optie was om olivijn te gebruiken als grindrand op een groendak. Olivijn – een vulkanisch gesteente – bevat namelijk de eigenschap dat het CO2 kan vastleggen, dus het is goed voor het milieu. Vooropgesteld: ik vind het prachtig dat iemand daar over nadenkt. Zich bewust is van zaken en graag wat extra wil doen om het milieu, of ons klimaat, niet verder te verwoesten. Ik vraag mij echter openlijk wel af of olivijn daarvoor de oplossing is. Daarom een kleine uiteenzetting over het materiaal.
Wat is olivijn precies?
Olivijn dankt zijn naam aan de olijfgroene kleur en is volop te vinden in de Duitse Eiffel, Groenland, Frankrijk, Amerika en Afrika. Het heeft een hardheid van 3.27 op de schaal van Mohs en een gemiddelde dichtheid van 3.32 kg/l. Het is een mineraal, fosteriet, een magnesiumsilicaat met de chemische formule Mg2SiO4. Technisch samengevat ‘verweert’ het materiaal wanneer het in contact komt met water (H2O) en koolstofdioxide (CO2), waarna er magnesium (Mg), siliciumdioxide (SiO2) en bicarbonaat (HCO3) ontstaat, met eventueel een gedeelte als magnesiet (MgCO3).
En nu in gewonemensentaal
We laten voor het gemak de scheikunde maar even los en concluderen dat olivijn inderdaad CO2 kan omzetten. We noemen dat dan oxideren, zeg maar roesten, zoals staal. Maar net als bij staal, begint de roest aan de buitenzijde. Met die roestlaag wordt eigenlijk de binnenzijde een beetje ingepakt en gaat daar dus ook niet meer zo snel verder roesten.
Hoe trek je dan CO2 uit de lucht met olivijn?
Om met olivijn effectief CO2 ‘uit de lucht te halen’, zul je de stukken olivijn dus klein moeten maken, zodat er zoveel mogelijk oppervlakte ontstaat die blootgesteld kan worden aan water (H2O) en koolstofdioxide (CO2). Je zou het dus moeten vermalen, of het materiaal moet constant in beweging blijven waarbij het roestlaagje steeds een beetje beschadigd raakt. Wanneer olivijn als brokken grind wordt toegepast, geloof ik niet dat daar voortdurend die beweging in zit.
Olivijnwinning
Waar we nog niet naar gekeken hebben in dit verhaal, is het proces om olivijn te winnen uit de groeve en te transporteren naar de eindgebruiker. Natuurlijk moeten andere steensoorten die als grind gebruikt kunnen worden óók ergens gewonnen worden. Wellicht heffen beide methodes elkaar dus wel weer een beetje op, als we daarvan de CO2-uitstoot zouden berekenen.
Andere interessante toepassingen van olivijn
Los daarvan zijn er natuurlijk ook nog andere eigenschappen van olivijn die we goed kunnen gebruiken, bijvoorbeeld de hardheid van het materiaal. Ik geloof dat er ook proeven zijn waarbij olivijn wordt gebruikt als slijtlaag in het asfalt, waarbij alle eigenschappen van olivijn optimaal benut zouden kunnen worden.
Dus: olivijn op je dak een goed idee?
Kort samengevat is het gebruik van olivijn om CO2 vast te leggen een nobel idee, maar ik zou vooral de afweging maken of je het materiaal mooi vind om te gebruiken. En misschien is, als je alles bij elkaar optelt en van elkaar aftrekt, het winningsproces wel duurzamer dan andere materialen. Dan is misschien dat nog wel de grootste winst.
Per saldo zou ik zeggen: wil je iets doen voor ons klimaat? Plant dan bomen en struiken, hergebruik materialen of stap eens vaker op de fiets. Vind je olivijn mooi, of heeft het andere eigenschappen die goed van pas komen? Pas het dan vooral toe, maar besef dat je met de andere stappen misschien nog wel veel meer winst kunt behalen!
